Κανελλόπουλος Ελευθέριος

Είναι οι αρτηρίες που μεταφέρουν αίμα προς τα όργανα της κοιλιάς.
Οξεία και χρόνια μεσεντέριος ισχαιμία, σπλαχνικά ανευρύσματα.

Η ανατομία: Αλήρειος τρίποδας, άνω μεσεντέριος αρτηρία και κάτω μεσεντέριος αρτηρία.
Αλήρειος τρίποδας: αριστερή γαστρική, σπληνική και κοινή ηπατική αρτηρίες. (Συχνές οι ανατομικές παραλλαγές).

Είναι σπάνια ανευρύσματα, αλλά με την εξέλιξη των απεικονιστικών μεθόδων αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο σε ασυμπτωματικούς ασθενείς, σε τυχαίες εξετάσεις.
Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση τους έχει σκοπό την αποφυγή της ρήξης – αιμορραγίας και λιγότερο την θρόμβωση – ισχαιμία. Κατά συχνότητα εμφάνισης είναι αυτά της σπληνικής αρτηρίας, ακολουθούν της ηπατικής.

Ανευρύσματα των άλλων κλάδων είναι εξαιρετικά σπάνια με τελευταία της κάτω μεσεντερίου αρτηρίας.

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΣΠΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ

Η πιο συχνή αιτία πλέον είναι η ινομυική δυσπλασία, παρότι σε πολλές περιπτώσεις είναι εμφανής η παρουσία αθηροσκλήρωσης. Η εμφάνιση είναι 4 φορές συχνότερη στις γυναίκες από τους άνδρες, με μέσο όρο ηλικίας 50 έτη. Η αρτηριακή υπέρταση είναι λιγότερο σαφής στα σπλαχνικά ανευρύσματα, αλλά συνδυάζεται στο 40% των περιπτώσεων. Άλλοι παράγοντες είναι ο τραυματισμός και η φλεγμονή (παγκρεατίτιδα). Η σχέση της εγκυμοσύνης είναι από καιρό αποδεδειγμένη με τα ανευρύσματα της σπληνικής αρτηρίας όπως και με την ινομυική δυσπλασία.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η μεγάλη πλειοψηφία δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Σπάνια εμφανίζεται πόνος στο αριστερό πάνω τεταρτημόριο της κοιλιάς. Η ρήξη προκαλεί έντονο πόνο, και εικόνα καταπληξίας.

Διάγνωση: Το έγχρωμο υπερηχογράφημα παρουσιάζει μικρή διαγνωστική δυνατότητα, με την ψηφιακή αγγειογραφία να αποτελεί την εξέταση εκλογής, αλλά και το ίδιο διαγνωστικές η μαγνητική και η αξονική αγγειογραφία.

Θεραπεία: Τα συμπτωματικά ανευρύσματα πρέπει να αντιμετωπίζονται. Επίσης το μέγεθος αποτελεί σημαντικό κριτήριο για τον χρόνο της αντιμετώπισης. Η εγκυμοσύνη, λόγω της υψηλής πιθανότητας ρήξης, με ελάχιστες πιθανότητες επιβίωσης μητέρας και παιδιού επιβάλλει την αντιμετώπιση κατά την διάρκεια της, ακόμα και πριν τον σχεδιασμό εγκυμοσύνης.

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΗΠΑΤΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ

Το δεύτερο πιο συχνό σπλαχνικό ανεύρυσμα, με συχνότερη παρουσία στους άνδρες. Συνδέεται περισσότερο με την αθηροσκλήρωση, και λιγότερο με την ινομυική δυσπλασία. Επίσης παρουσιάζεται σε περιηπατικές φλεγμονές, σε χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών ουσιών, σε ασθενείς με αρτηρίτιδα και σε αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο. Η πλειοψηφία είναι ασυμπτωματική, με τον πόνο κυρίαρχο όταν εμφανισθούν. Η ρήξη αυτών των ανευρυσμάτων είναι συχνή, με αιμορραγία συνήθως στο πεπτικό σωλήνα (στομάχι, δωδεκαδάκτυλος, χοληφόρα) παρά στην περιτοναική κοιλότητα.
Η διάγνωση συνήθως γίνεται με έγχρωμο υπερηχογράφημα, με υπολογιστική αξονική τομογραφία. Η αξονική αγγειογραφία είναι πλέον ικανή να δώσει το μέγεθος και την ακριβή θέση του ανευρύσματος στοιχεία απαραίτητα στον σχεδιασμό της αντιμετώπισης.
Η θεραπεία εξαρτάται από την θέση (εξωηπατικά ή ενδοηπατικά), την κατάσταση και την ηλικία του ασθενούς.

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΑΝΩ ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΟΥ ΑΡΤΗΡΙΑΣ

Το τρίτο συχνότερο, με 5% του συνόλου των σπλαχνικών ανευρυσμάτων, και τα 2/3 αφορούν άνδρες. Σε αντίθεση με τα άλλα σπλαχνικά ανευρύσματα η λοίμωξη αποτελεί την πρώτη αιτία εμφάνισης (ενδοκαρδίτιδα από στρεπτόκοκκο, αιμολυτικό σταφυλόκοκκο) αλλά και τα αρτηριοσκληρωτικά βρίσκονται σε συνεχή αύξηση. Ο κοιλιακός πόνος είναι το πιο συχνό σύμπτωμα, με αιμορραγία πεπτικού, πυρετό, ή συμπτώματα εντερικής ισχαιμίας λόγω συνδυασμένης στένωσης να ακολουθούν. Η πιθανότητα ρήξης σε συμπτωματικές περιπτώσεις είναι 70%. ( Η άνω μεσέντεριος αρτηρία είναι το σπλαχνικό αγγείο που προσβάλλεται συχνότερα από διαχωρισμό). Η διάγνωση συνήθως τίθεται από υπολογιστική αξονική τομογραφία. Η θεραπεία εξαρτάται από την θέση, το μήκος, την επέκταση στους κλάδους.

ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΑΛΗΡΕΙΟΥ ΤΡΙΠΟΔΑ ( κοιλιακής αρτηρίας)

Πολύ μικρός αριθμός ανευρυσμάτων εκ των οποίων τα 2/3 άνδρες, στην σημερινή εποχή είναι αρτηριοσκληρωτικά. Η ρήξη ήταν η συνήθης εμφάνιση με θνησιμότητα σχεδόν 100%. Λόγω των σύγχρονων εξετάσεων πλέον η διάγνωση είναι εφικτή όπως και η αντιμετώπιση τους.
Η θεραπευτική προσέγγιση των ανευρυσμάτων σπλαχνικών αγγείων χρειάζεται εξειδικευμένο σχεδιασμό για την ορθή επιλογή της μεθόδου αντιμετώπισης.

ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΙΣΧΑΙΜΙΑ

(Οξεία και χρόνια μεσεντέριος ισχαιμία).

Προκαλείται από την αιφνίδια απόφραξη ενός μεγάλου σπλαχικού αγγείου με αποτέλεσμα της ισχαιμία του εντέρου λόγω της έλλειψης αίματος. Η εμβολή της μεσεντερίου αρτηρίας αποτελεί την κυριότερη αιτία εντερικής ισχαιμίας. Το έμβολο προέρχεται συνήθως από την καρδία λόγω αρρυθμίας (κολπικής μαρμαρυγής), ή εμφράγματος του μυοκαρδίου. Η οξεία θρόμβωση μίας υπάρχουσας στένωσης μπορεί επίσης να προκαλέσει ισχαιμία του εντέρου. Τα συμπτώματα ξεκινούν από κοιλιακό πόνο και εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου έως την νέκρωση του εντέρου, με έντονη κλινική συμπτωματολογία. Από τις εξετάσεις η αγγειογραφία είναι η πιο ευαίσθητη για την διάγνωση , με την Αξονική Τομογραφία- Αγγειογραφία να δίνει σαφή απεικόνιση της ισχαιμίας. Η θεραπεία και οι τρόποι αντιμετώπισης έχουν να κάνουν με τον χρόνο της διάγνωσης την βιωσιμότητα του εντέρου, την ανάγκη εκτομής και την επαναιμάτωση.

Χρόνια μεσεντέριος ισχαιμία.

Οι ασθενείς με χρόνια μεσεντέριο ισχαιμία προσέρχονται με συμπτώματα, ένα μακρύ ιστορικό κοιλιακού πόνου μετά από γεύματα ηλικίας μεταξύ 50 και 70 έτη. Στην αρχή παρουσιάζεται πόνος μετά από μεγάλα γεύματα και σταδιακά σε μικρά, έως ότου στο τέλος αποφεύγουν την τροφή για την αποφυγή του πόνου με κατάληξη την μεγάλη απώλεια βάρους. Η συχνότερη αιτία της νόσου είναι η αρτηριοκλήρυνση. Η ψηφιακή αγγειογραφία αποτελεί την εξέταση εκλογής για την διάγνωση της μεσεντερίου ισχαιμίας και την απεικόνιση της κατάστασης των μεσεντέριων αγγείων.
Η θεραπεία έγκειται στην επαναιμάτωση των σπλαχνικών αγγείων, διαφορετικά η εξέλιξη είναι νέκρωση του εντέρου, περιτονίτιδα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με αγγειοπλαστική και ενδονάρθηκα (stenting), ή αρτηριακή παράκαμψη (By-pass).

Η εντερική ισχαιμία αποτελεί ένα σύνδρομο με πολλαπλές εκδηλώσεις και συμπτώματα, από οξεία έως χρόνια εμφάνιση. Η χρόνια ισχαιμία αποτελεί ένα διαγνωστικό δίλλημα για τον ιατρό, όταν όμως τεθεί η διάγνωση, η αγγειακή ή η ενδαγγειακή παρέμβαση είναι επιβεβλημένη. Στην οξεία μεσεντέριο ισχαιμία η γρήγορη, επιθετική αντιμετώπιση είναι απαραίτητη, λόγω της υψηλής θνητότητας, θνησιμότητας και την ραγδαία αύξηση με την πάροδο του χρόνου.